Căng cơ bắp chân: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, phòng ngừa

Vận động quá sức hoặc cơ bắp phải chịu áp lực lớn có thể khiến chúng ta đối mặt với tình trạng căng cơ bắp chân, gây nhiều khó khăn trong hoạt động hằng ngày. Phần lớn trường hợp bắp chân căng không phải vấn đề sức khỏe quá nghiêm trọng.

Căng cơ bắp chân là gì?

Căng cơ bắp chân là tình trạng tổn thương cơ ở phía sau cẳng chân. Tình trạng này có thể xảy ra bất kỳ đối tượng nào, thường gặp nhất ở nam giới trong độ tuổi 30 - 50 và các vận động viên thể thao.

Căng cơ bắp chân không chỉ khiến chân bị căng cứng, khó chịu mà cả bàn chân, mắt cá chân và khớp gối của người bệnh đều không thể hoạt động như bình thường. Tình trạng này khiến người bệnh gặp nhiều trở ngại khi tham gia những hoạt động thể thao yêu thích như chạy bộ, cầu lông, bóng đá… (1)

Thậm chí, việc di chuyển bình thường cũng diễn ra khó khăn. Lúc này, nếu không được điều trị đúng cách và nghỉ ngơi phù hợp, cơ bắp chân có thể bị kéo căng quá mức, vượt ngưỡng chịu đựng, dẫn đến rách cơ.

Tham khảo: Mô cơ là gì?

Mức độ căng cơ bắp chân

Căng cơ được chia thành 3 mức độ, cụ thể:

• Mức độ 1: Căng cơ bắp chân xảy ra khi các bó cơ xuất hiện những vết rách nhỏ. Người bệnh cảm thấy khó chịu, đau nhẹ, nhưng vẫn có thể hoạt động bình thường.
• Mức độ 2: Người bệnh đau khi đi bộ, không thể tập thể dục, chạy, nhảy. Khi đó, vùng bắp chân bị sưng, thường mất khoảng 5 - 8 tuần để phục hồi hoàn toàn.
• Mức độ 3: Đây là mức độ chấn thương nặng. Ở mức độ này, những sợi cơ có thể bị rách hoặc đứt hoàn toàn. Người bệnh khi đó không thể đi lại bình thường. Triệu chứng c o các bó cơ và bầm tím gia tăng. Lúc này, người bệnh sẽ cần điều trị trong khoảng 3 - 4 tháng. Một số trường hợp cần đến phẫu thuật để điều trị dứt điểm.

Triệu chứng khi cơ bắp chân bị căng cứng

Những triệu chứng thường gặp cho thấy cơ bắp chân đang bị căng, kéo giãn quá mức: (2)

• Gặp khó khăn khi kiễng chân lên hoặc gập cổ chân lại
• Cảm thấy tê ngứa, đau âm ỉ ở bắp chân và tăng dần khi hoạt động
• Đau đột ngột phía sau cẳng chân
• Bắp chân sưng tấy hay bầm tím

Khi xuất hiện các triệu chứng này, người bệnh nên nghỉ ngơi và theo dõi biểu hiện cơn đau, tình trạng căng cơ để kịp thời thăm khám, có biện pháp can thiệp nếu cần.

Một số nguyên nhân gây đau bắp chân thường gặp

Cấu tạo cơ bắp chân gồm hai cơ chính là cơ bụng chân và cơ dép. Khi cơ bắp chân bị căng, một trong hai cơ có nguy cơ bị rách do hoạt động quá sức. Một số nguyên nhân gây đau bắp chân thường gặp như:

• Đau cẳng chân: Người trong độ tuổi trung niên dễ bị đau đột ngột, dữ dội tại phần giữa bắp chân do cơ bụng chân bị rách, dịch tích tụ giữa các cơ.
• Chuột rút: Người bệnh bị đau đột ngột ở bắp chân trong một khoảng thời gian ngắn.
• Bầm tím bắp chân: Chấn thương trong khi tập thể dục thể thao hoặc trong hoạt động hằng ngày có thể gây bầm tím ở bắp chân.
• Cục máu đông: Huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT) có thể gây đau bắp chân. Nếu không được xử trí sớm, những cục máu đông sẽ vỡ, di chuyển tới phổi, đe dọa đến tính mạng của người bệnh.
• Chấn thương gân Achilles (gân gót chân): Gân Achilles rách có thể gây ra cơn đau cấp tính tại mặt sau mắt cá chân hoặc cẳng chân.

Phương pháp chẩn đoán

Khi chẩn đoán tình trạng căng cơ bắp chân, bác sĩ sẽ hỏi người bệnh về quá trình mắc phải chấn thương, kiểm tra tình trạng căng cơ ở bắp chân. Ngoài ra, người bệnh có thể sẽ cần thực hiện các xét nghiệm hình ảnh để xác định có rách cơ hay không. Điều này sẽ giúp loại trừ những tình trạng khác gây đau bắp chân như đứt gân Achilles hoặc huyết khối tĩnh mạch sâu.

Các xét nghiệm hình ảnh thường được chỉ định trong chẩn đoán căng cơ bắp chân như:

• Siêu âm: Phương pháp này sẽ giúp bác sĩ xác định cơ có bị rách không hoặc có xuất hiện dịch tích tụ xung quanh cơ bắp chân không.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Phương pháp này được chỉ định để kiểm tra những cục máu đông, vết rách và tình trạng chảy máu bên trong chân của người bệnh.

Căng cơ bắp chân có nguy hiểm không?

Như đã đề cập, phần lớn trường hợp căng cơ bắp chân đều không nguy hiểm. Khi áp dụng đúng cách các biện pháp chăm sóc tại nhà, tổn thương này sẽ hồi phục rất nhanh. Tuy nhiên, nếu xuất hiện những triệu chứng dưới đây, người bệnh nên nhanh chóng đi khám để được xử trí sớm, ngăn ngừa những biến chứng nghiêm trọng. (3)

• Một tuần sau khi áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà, tình trạng cơ bắp chân bị căng vẫn không thuyên giảm, đi kèm các triệu chứng nóng và đỏ tại vùng cơ tổn thương
• Cảm thấy đau nhức dữ dội khi vận động các nhóm cơ bị tổn thương.

Đối tượng dễ bị căng cơ bắp chân

Bất cứ ai cũng có nguy cơ bị căng cơ bắp chân. Chấn thương này phổ biến hơn ở các vận động viên và những người thường xuyên tập thể dục. Những người trên 65 tuổi cũng có nguy cơ cao bị căng cơ do tình trạng suy yếu cơ.

Những yếu tố có thể làm tăng nguy cơ gặp phải chấn thương này có thể kể đến như:

• Sử dụng một số loại thuốc, bao gồm cả thuốc hạ cholesterol
• Một số bệnh lý như suy giáp, bệnh gan, bệnh thận, đái tháo đường hoặc bệnh động mạch ngoại biên
• Phù do tích tụ dịch ở cẳng chân
• Rối loạn điện giải do mất nước hoặc lọc máu (dialysis)
• Hút thuốc
• Đang mang thai

Cách xử trí khi bắp chân bị căng cơ

Khi bị căng cơ bắp chân, các biện pháp xử trí có thể áp dụng như:

1. Nghỉ ngơi

Để nhanh chóng hồi phục cũng như tránh để tình trạng thêm trầm trọng, bạn nên dành nhiều thời gian nghỉ ngơi. Người bệnh cần tạm ngừng những hoạt động thể chất, tránh làm tổn thương thêm các cơ ở bắp chân.

2. Chườm đá

Khi bị căng cơ bắp chân, chườm đá là biện pháp giúp giảm sưng và đau hiệu quả. Trong 48 - 72 giờ sau khi gặp chấn thương, người bệnh nên chườm đá càng sớm càng tốt. Mỗi lần chườm lạnh kéo dài khoảng 15 - 20 phút. Thời gian nghỉ giữa các lần khoảng 120 - 180 phút. Trong 24 giờ đầu sau chấn thương, biện pháp này cần được thực hiện thường xuyên, thời gian nghỉ giữa mỗi lần khoảng 30 - 60 phút.

3. Dùng thuốc

Trong một số trường hợp, người bệnh có thể dùng thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hay naproxen. Tuy nhiên, lạm dụng thuốc giảm đau có thể gây ra tình trạng “nhờn thuốc” hoặc phụ thuộc vào thuốc; gây tổn hại cho gan, thận và dạ dày. Do đó, người bệnh chỉ nên sử dụng thuốc giảm đau theo chỉ định từ bác sĩ.

4. Phẫu thuật

Bác sĩ thường chỉ định thực hiện phẫu thuật đối với các trường hợp như:

• Rách cơ, gân
• Rách mạch máu do cơ bị căng quá mức
• Điều trị nội khoa không thành công

Người bệnh sẽ được gây mê hoặc gây tê tuỷ sống. Sau đó, bác sĩ rạch một đường trên da để tiến hành nối hai đầu cơ, mạch máu với nhau. Sau mổ, người bệnh có thể cần bó bột khoảng 3 - 4 tuần hoặc cho đến khi tổn thương lành hẳn. Sau đó, bác sĩ hoặc kỹ thuật viên vật lý trị liệu sẽ hướng dẫn người bệnh thực hiện những bài tập tăng cường sức cơ và khối lượng cơ, cải thiện sức mạnh và hồi phục chức năng vận động ở chân.

Biện pháp phòng ngừa căng cơ vùng bắp chân

Nếu từng bị căng cơ chân, bạn sẽ có nguy cơ cao bị căng cơ ở vị trí này trong tương lai. Để giảm nguy cơ mắc phải tổn thương này nên lưu ý một số vấn đề như: (4)

• Thường xuyên tập kéo dãn chân và rèn luyện cơ bắp chân
• Khi thấy cơ bắp chân khó chịu, không được cố gắng nén đau mà nên nghỉ ngơi
• Phân bố hợp lý thời gian nghỉ ngơi và phục hồi sức lực giữa những buổi tập
• Đảm bảo thực hiện đúng các kỹ thuật khi tập thể dục thể thao
• Luôn khởi động và kéo giãn cơ bắp chân trước khi vận động hoặc vào bài tập chính
• Mang giày vừa vặn và thoải mái, đảm bảo hỗ trợ tốt cho các hoạt động ở chân.

Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; TS.BS Tăng Hà Nam Anh; ThS.BS.CKII Trần Anh Vũ; BS.CKI Trần Xuân Anh, ThS.BS.CKI Lê Đình Khoa, ThS.BS Nguyễn Quang Tôn Quyền; TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng… Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ cập nhật quốc tế.

Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp…

BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.

Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Khi bị căng cơ bắp chân, bạn nên nhanh chóng áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà. Mỗi người nên chủ động theo dõi và thăm khám ngay khi tình trạng căng cơ kéo dài trong nhiều ngày, không có dấu hiệu thuyên giảm. Điều này sẽ giúp bạn ngăn ngừa được các biến chứng nguy hiểm, rút ngắn thời gian phục hồi.