Người bị viêm gan B có béo được không? Nên ăn uống thế nào?

Viêm gan B có thể ảnh hưởng đến chức năng gan và gây rối loạn chuyển hóa. Điều này có thể làm bệnh nhân trở nên chán ăn, buồn nôn, nôn mửa, cơ thể mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa,… Vậy, người bị viêm gan B có béo được không?

BS. Lê Thị Trúc Phương, Chuyên viên Y khoa, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC: “Viêm gan B không chỉ gây ra các rối loạn tiêu cực cho chức năng của gan mà còn có thể âm thầm tiến triển thành mạn tính, xơ gan, ung thư gan,… Vì thế, chủ động chủng ngừa bệnh viêm gan B bằng vắc xin có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ mắc bệnh, biến chứng, nhập viện và tử vong do biến chứng ung thư gan”.

Người bị viêm gan B có béo được không?

Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất và có hơn 500 vai trò khác nhau trong cơ thể. Gan được tiếp nhận chất dinh dưỡng và chất hấp thụ từ hệ tiêu hóa và đóng vai trò như một “nhà máy lọc máu”, chuyển đổi thức ăn thành các dạng khác nhau để cung cấp cho cơ thể như glucose, lipid và protein.

Vai trò và chức năng của gan

Chức năng chính của gan là loại bỏ độc tố, các độc tố tan trong mỡ được tế bào gan phân giải thành các chất ít nguy hiểm hơn hoặc dễ tan trong nước hơn. Việc loại bỏ độc tố được xem là chức năng quan trọng nhất của gan.

Gan cũng có chức năng sản xuất mật, tế bào gan là nơi sản xuất chất mật và lưu trữ chúng trong túi mật. Mật được truyền xuống ruột non qua ống mật để hòa trộn với thức ăn, nhằm tiến hành quá trình emulsification (1) của chất béo, cholesterol và một số loại vitamin để ruột non có thể hấp thụ dễ dàng. Mỗi ngày, gan sản xuất khoảng 0,5 lít mật, và thành phần của mật bao gồm muối mật, sắc tố mật, cholesterol, bilirubin, chất điện giải và nước.

Gan chứa rất nhiều vitamin và khoáng chất như vitamin A, D, E, K, B12. Gan có khả năng lưu trữ các vitamin này “dự phòng” trong thời gian kéo dài, có thể là vài năm. Ngoài ra, gan cũng có chức năng dự trữ glycogen, tổng hợp protein trong huyết tương và thải độc.

Người bị viêm gan B thể không hoạt động có béo được không?

Người bị viêm gan B có béo được không còn phụ thuộc vào từng thể. Viêm gan B được chia thành hai thể là viêm gan B thể hoạt động và viêm gan B thể không hoạt động. Đối với viêm gan B thể không hoạt động, virus HBV vẫn tồn tại trong cơ thể nhưng không nhân lên và không gây tổn thương đến tế bào gan. Vì vậy, những bệnh nhân viêm gan B mắc thể không hoạt động có thể tăng cân bình thường khi duy trì chế độ ăn uống và hoạt động thích hợp, đồng thời chức năng chuyển hóa của gan vẫn diễn ra bình thường.

Người bị viêm gan B thể hoạt động có béo được không?

Người mắc viêm gan B thể hoạt động có nguy cơ cao bị tổn thương tế bào gan do virus HBV tấn công. Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời và đúng cách, chức năng gan sẽ bị suy giảm nghiêm trọng, gan sẽ xơ hóa và không thể phục hồi (xơ gan mất bù).

Gan bị tổn thương sẽ làm giảm hiệu quả quá trình trao đổi chất của cơ thể và cũng làm giảm khả năng tiết dịch mật, khiến quá trình tiêu hóa thức ăn kém hiệu quả. Nếu tình trạng này kéo dài, người bệnh sẽ trở nên chán ăn, buồn nôn và rất sợ ăn những thực phẩm giàu dầu mỡ, điều này dẫn đến suy nhược cơ thể, sút cân và khó để tăng cân.

Thực phẩm người viêm gan B nên ăn

Người mắc viêm gan B cần thực hiện các bước điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ và tuân thủ theo phác đồ điều trị. Bên cạnh đó, người bệnh cần thiết lập chế độ dinh dưỡng khoa học và phù hợp, cùng với lối sống sinh hoạt điều độ.

Đối với chế độ dinh dưỡng, ngoài việc có thực đơn đa dạng và cung cấp đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể (bao gồm tinh bột, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất), người bị viêm gan B cũng cần chú trọng đến vấn đề chán ăn, cảm giác đầy bụng và khó tiêu. Do đó, chế độ dinh dưỡng cần được điều chỉnh sao cho phù hợp và chỉ định đối với tình trạng này.

Có thể chọn thực phẩm giàu chất đạm dễ chuyển hóa như thịt (heo, bò, gà), sữa, trứng, cá, đậu hũ để bổ sung dinh dưỡng. Đồng thời, cần tăng cường ăn nhiều rau củ quả để cung cấp vitamin và khoáng chất cho cơ thể, bao gồm rau xanh đậm như súp lơ xanh, cải xoăn, mồng tơi, rau ngót và các loại bắp cải, bầu, bí, cà rốt, củ dền, cam, quýt, táo, nho, chuối, bơ.

Ngoài ra, cần tăng cường tiêu thụ thực phẩm tinh bột và đường để bổ sung glycogen (2) cho cơ thể, ví dụ như cơm, phở, bún, bánh mì, mật ong. Điều này đặc biệt quan trọng vì người mắc viêm gan B thể hoạt động có chức năng gan suy giảm và mất một lượng glycogen nhất định.

Bên cạnh đó, cần lưu ý chọn thực phẩm sạch và bổ sung đường tự nhiên thông qua trái cây chứa đường tự nhiên, điều này được chứng minh là có lợi cho gan. Đồng thời, cần chia nhỏ bữa ăn thành 3 bữa chính và 2 bữa phụ do người bệnh thường trải qua tình trạng chán ăn, dễ nôn và buồn nôn. Hãy lựa chọn các loại thực phẩm dễ tiêu hóa và nấu chín kỹ để cơ thể có thể hấp thu dinh dưỡng một cách tốt nhất.

Để giúp người bệnh tiếp nhận dinh dưỡng tốt hơn, nên chia nhỏ thành nhiều bữa ăn trong ngày. Điều này phù hợp với tình trạng chán ăn, nôn và buồn nôn thường gặp ở người bệnh. Người bệnh có thể ăn 3 bữa chính và 2 bữa phụ mỗi ngày.

Những loại thực phẩm nên kiêng khi bị viêm gan B

Bên cạnh việc ưu tiên các loại thực phẩm trên, người bị viêm gan B cần tránh những loại sau đây:

• Thực phẩm có nhiều dầu mỡ, đường, muối (măng, khoai mọc mầm, sắn tươi, cà chua xanh,…), thức ăn cay nóng (tiêu, ớt, tỏi, hành,…), rượu bia, chất kích thích và không nên tiêu thụ thực phẩm tươi sống, vì chúng có thể làm gan hoạt động mạnh mẽ và gây tổn thương nghiêm trọng hơn.
• Nên tránh ăn các thực phẩm có tính nóng như thịt dê, lòng đỏ trứng gà, thịt chó… Vì người bệnh viêm gan B có khả năng chuyển hóa của gan có thể thấp hơn so với người bình thường, gây rối loạn chuyển hóa có thể nghiêm trọng hơn.
• Người bệnh viêm gan B nên hạn chế ăn quá nhiều, vì cơ thể khó xử lý chất lượng thức ăn và nguy cơ rối loạn chuyển hóa cũng tăng cao.
• Không nên ăn các loại cá biển chứa chất chống đông máu (như cá thu, cá ngừ,…), vì chúng có thể gây xuất huyết.
• Hạn chế ăn các loại hạt có nhiều chất béo như lạc, dừa, hạt điều, hướng dương, vì chúng có thể làm cản trở quá trình chuyển hóa chất béo, gây tích tụ mỡ trong gan và ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng gan.

Người bị viêm gan B có béo được không phụ thuộc nhiều vào thể viêm gan B mà người bệnh gặp phải. Viêm gan B có thể gây ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất của cơ thể, nhưng việc duy trì trọng lượng cơ thể lành mạnh vẫn có thể được đạt được thông qua chế độ ăn uống và lối sống cân đối. Vì thế, cần xây dựng và duy trì chế độ ăn uống khoa học theo các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, cân nhắc chọn các loại thực phẩm giàu chất xơ và có giá trị dinh dưỡng cao, như rau xanh, trái cây tươi, thực phẩm chứa vitamin và khoáng chất, đồng thời hạn chế tiêu thụ thực phẩm có nhiều chất béo và đường, và tăng cường hoạt động thể chất hàng ngày.