Bướu máu ở trẻ sơ sinh: từ nguyên nhân cho đến cách điều trị

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Đặng Xuân Khôi - Bác sĩ Khoa Ung Bướu - Huyết học Lâm sàng Bệnh viện Nhi Đồng Thành Phố với hơn 5 năm kinh nghiệm trong chẩn đoán và điều trị các bệnh thường gặp ở trẻ em.

Bướu máu (hemangioma) là một loại khối u mạch máu phổ biến nhất ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Đây là những khối u lành tính, phát triển từ các tế bào nội mô của mạch máu. Bướu máu thường xuất hiện ngay sau khi sinh hoặc trong những tuần đầu đời và đa số các trường hợp sẽ tự thoái lui theo thời gian. Mặc dù phần lớn các bướu máu không gây ra các biến chứng nghiêm trọng, trong một số trường hợp, chúng có thể ảnh hưởng đến chức năng của các cơ quan hoặc thẩm mỹ của trẻ, và cần phải điều trị. Cùng tìm hiểu kỹ hơn về bệnh, nguyên nhân bị bướu máu ở trẻ sơ sinh và cách điều trị bướu máu trong bài viết bên dưới.

Bướu máu là gì?

Theo chia sẻ từ BS Đặng Xuân Khôi, bướu máu là một dạng khối u lành tính của mạch máu. Khi các mạch máu phát triển quá mức, bướu máu sẽ xuất hiện và bao gồm 02 dạng chính:

• Bướu máu bẩm sinh (Congenital Hemangioma): Đây là những bướu máu đã hoàn thiện phát triển khi trẻ còn trong bụng mẹ và thường được phát hiện ngay khi sinh ra. Bướu máu này không thay đổi nhiều sau khi sinh và có thể thoái lui hoặc không tự biến mất. Các bướu máu bẩm sinh được chia thành hai loại nhỏ hơn:
  • Rapidly Involuting Congenital Hemangioma (RICH): Đây là dạng bướu máu bẩm sinh thoái lui nhanh chóng. Thông thường, kích thước của khối u bắt đầu giảm ngay trong những tháng đầu đời và có thể hoàn toàn biến mất trước khi trẻ được 1 tuổi.
  • Non-Involuting Congenital Hemangioma (NICH): Đây là dạng bướu máu không thoái lui. Điều này đồng nghĩa với việc khối u sẽ không biến mất tự nhiên sau khi sinh và có thể cần can thiệp y tế để điều trị.
• Bướu máu sơ sinh (Infantile Hemangioma): Khác với bướu máu bẩm sinh, bướu máu sơ sinh không hoàn thiện khi trẻ còn trong bụng mẹ. Thay vào đó, bướu máu sơ sinh sẽ phát triển trong những tuần đầu sau khi sinh và thường trải qua hai giai đoạn phát triển:
  • Giai đoạn tăng sinh: Xảy ra trong 6 - 12 tháng đầu đời của trẻ, khi bướu máu lớn nhanh và có thể trở nên nổi bật.
  • Giai đoạn thoái lui: Sau giai đoạn tăng sinh, bướu máu thường bắt đầu thoái lui và nhỏ dần. Khoảng 50% các trường hợp bướu máu sơ sinh sẽ biến mất hoàn toàn khi trẻ lên 5 tuổi và 70% sẽ biến mất trước 7 tuổi. Tuy nhiên, sau quá trình thoái lui, một số trường hợp có thể để lại sẹo hoặc sự thay đổi màu da.

Hình ảnh minh hoạ bệnh Bướu máu

Nguyên nhân bị bướu máu ở trẻ sơ sinh

Hiện nay, nguyên nhân cụ thể của bướu máu vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, BS Xuân Khôi cũng chia sẻ một số yếu tố được cho là có liên quan đến sự phát triển của bướu máu ở trẻ sơ sinh bao gồm:

• Di truyền học: Một số nghiên cứu đã cho thấy có yếu tố di truyền trong sự hình thành bướu máu, dù chưa có gen cụ thể nào được xác định là nguyên nhân trực tiếp;
• Mạch máu phát triển không bình thường: Một giả thuyết khác cho rằng bướu máu phát triển từ các tế bào mạch máu bị rối loạn hoặc phát triển quá mức khi còn trong bào thai;
• Sinh non hoặc cân nặng khi sinh thấp: Trẻ sinh non hoặc nhẹ cân có nguy cơ mắc bướu máu cao. Điều này có thể liên quan đến việc các hệ thống mạch máu của trẻ phát triển chưa hoàn thiện khi sinh;
• Giới tính: Bướu máu xuất hiện nhiều hơn ở trẻ gái so với trẻ trai, với tỷ lệ khoảng 3:1.

Bướu máu có nguy hiểm không?

Theo BS Xuân Khôi, đa phần bướu máu là lành tính và không gây nguy hiểm cho sức khỏe của trẻ. Tuy nhiên, bướu máu vẫn có thể gây ra các biến chứng và cần can thiệp y tế trong một số trường hợp như:

• Bướu máu gây ảnh hưởng đến chức năng cơ quan: Nếu bướu máu phát triển ở các vị trí như mí mắt, môi, mũi, hoặc đường thở, chúng có thể cản trở các chức năng quan trọng như thị giác, hô hấp hoặc ăn uống. Trong những trường hợp này, việc điều trị là cần thiết để ngăn ngừa các tổn thương lâu dài;
• Bướu máu gây loét hoặc nhiễm trùng: Một số bướu máu có thể bị loét và dẫn đến nhiễm trùng. Những vết loét này thường xảy ra ở các vùng bướu máu lớn hoặc nằm ở những vị trí dễ bị ma sát, như trên da đầu, quanh miệng, hoặc ở các nếp gấp của da;
• Bướu máu trong nội tạng: Mặc dù hiếm, nhưng bướu máu cũng có thể phát triển trong các cơ quan nội tạng như gan. Trong trường hợp này, bướu máu có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng nếu khối u phát triển lớn và ảnh hưởng đến chức năng của cơ quan;
• Tác động thẩm mỹ: Bướu máu lớn hoặc nằm ở các vị trí nổi bật như mặt, cổ, hoặc tay chân có thể gây lo ngại về thẩm mỹ, đặc biệt khi chúng không thoái lui hoàn toàn hoặc để lại sẹo sau khi biến mất.

Bướu máu có thể để lại tác động thẩm mỹ cho trẻ. Nguồn: Báo Tuổi Trẻ

Bướu máu lành hay ác tính?

Bướu máu ở trẻ em gần như luôn là lành tính và không phải là ung thư. Tuy nhiên, dù không có khả năng phát triển thành khối u ác tính, một số bướu máu có thể gây ra biến chứng nếu không được điều trị đúng cách, đặc biệt là khi chúng ảnh hưởng đến các cơ quan quan trọng.

Các bướu máu bẩm sinh thường có thể tồn tại lâu dài và có kích thước lớn hơn so với bướu máu sơ sinh, trong khi bướu máu sơ sinh có xu hướng phát triển mạnh mẽ trong năm đầu đời nhưng sau đó thoái lui dần theo thời gian.

Khám và điều trị bướu máu ở trẻ sơ sinh

Cách điều trị bướu máu

Theo Bác sĩ Ung bướu - Huyết học nhi Đặng Xuân Khôi, không phải tất cả các bướu máu đều cần điều trị, vì phần lớn các trường hợp sẽ tự thoái lui mà không để lại di chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu bướu máu có nguy cơ gây biến chứng hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe, việc điều trị có thể là cần thiết để đảm bảo an toàn.

Khám bướu máu cho trẻ ở đâu?

Để được khám và tư vấn bệnh lý bướu máu ở trẻ, ba mẹ có thể đặt lịch khám trực tiếp với Bác sĩ Khôi tại Phòng khám Nhi và Tâm lý BABY DINO. Ngoài ra, ba mẹ có thể chọn phương án tư vấn trực tuyến với bác sĩ thông qua tiện ích Tư vấn khám bệnh qua video ngay trên nền tảng Medpro - thuận tiện, dệ dàng và nhanh chóng.

Đặt lịch tư vấn khám bệnh trực tuyến cùng Bác sĩ Đặng Xuân Khôi

Kết luận

Bướu máu ở trẻ sơ sinh đa phần là lành tính và có xu hướng tự thoái lui. Tuy nhiên, trẻ vẫn cần được theo dõi và kiểm tra kỹ lưỡng để tránh các biến chứng tiềm ẩn, đặc biệt là khi bướu xuất hiện ở các vị trí ảnh hưởng chức năng cơ quan hoặc gây ra lo ngại về thẩm mỹ. Medpro hy vọng những chia sẻ từ Bác sĩ Đặng Xuân Khôi trong bài viết sẽ giúp ba mẹ hiểu rõ hơn về bướu máu, từ nguyên nhân, cách điều trị đến những địa chỉ khám đáng tin cậy.